Παρόντες:

• Άγγελος Βότσης, πρόεδρος                        
• Μαρίνος Μουσιούττας                                  
• Μάριος Μαυρίδης                                          
• Ονούφριος Κουλλά                                      
• Στέφανος Στεφάνου                                      
• Άριστος Δαμιανού
• Αντρέας Καυκαλιάς
• Μαρίνος Σιζόπουλος
• Μιχάλης Γιωργάλλας
• Γιώργος Περδίκης
• Άννα Θεολόγου

        Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού μελέτησε τις πιο πάνω προτάσεις νόμου σε συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 10ης Ιουνίου και 8ης Ιουλίου 2019.  Η πρώτη πρόταση νόμου κατατέθηκε στη Βουλή από τους κ. Νικόλα Παπαδόπουλο, Άγγελο Βότση και Μαρίνο Μουσιούττα εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος, Γιώργο Λιλλήκα εκ μέρους της Συμμαχίας Πολιτών, Μιχάλη Γιωργάλλα εκ μέρους της Αλληλεγγύης και Γιώργο Περδίκη εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών και η δεύτερη από τον κ. Μαρίνο Σιζόπουλο εκ μέρους του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ.

          Στο πλαίσιο της συζήτησης των προτάσεων νόμου ενώπιον της επιτροπής παρευρέθηκαν ο Υπουργός Οικονομικών συνοδευόμενος από υπηρεσιακούς του εν λόγω υπουργείου, εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, του Υπουργείου Εσωτερικών, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, εκπρόσωποι της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, της Κυπριακής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ (ΚΕΔΙΠΕΣ), του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, του Συνδέσμου Διεθνών Τραπεζών Κύπρου, του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, του Συνδέσμου Προστασίας Πρώτης Κατοικίας, του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών, του Κινήματος Προστασίας και Δικαιωμάτων Δανειοληπτών, της Παγκύπριας Συντονιστικής Επιτροπής του Κινήματος ενάντια στις Εκποιήσεις, του ΚΕΒΕ, της ΟΕΒ και της ΠΟΒΕΚ.

          Σκοπός της πρώτης πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμου, ώστε να αναθεωρηθεί η διαδικασία πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου από τον ενυπόθηκο δανειστή.

          Σκοπός της δεύτερης πρότασης νόμου είναι η θέσπιση νομοθεσίας με την οποία να αναστέλλονται προσωρινά οι διαδικασίες έναρξης και/ή συνέχισης διαδικασιών εκποίησης ακινήτων που αποτελούν κύρια κατοικία προς ικανοποίηση δανειακής διευκόλυνσης προς οφειλέτη ο οποίος δυνητικά αποτελεί επιλέξιμο δανειολήπτη προς ένταξη στο σχέδιο «Εστία».

          Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρώτη πρόταση νόμου, αλλά και τα όσα ανέφεραν οι εισηγητές της στο πλαίσιο των συνεδριάσεων της επιτροπής, με την υπό αναφορά πρόταση νόμου σκοπούνται ειδικότερα μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1.      Άρση της αδικίας που προκαλείται από ορισμένες διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας, οι οποίες εξουδετερώνουν την ισχύ που πρέπει να έχει η έκδοση απαγορευτικού δικαστικού διατάγματος, καθότι, για να σταματήσει επικείμενος πλειστηριασμός ακίνητης περιουσίας, απαιτείται, πέραν της έκδοσης σχετικού δικαστικού διατάγματος, η καταχώριση νέας διαδικασίας, ήτοι αίτησης/έφεσης με την οποία να προβάλλεται ως λόγος επιτυχίας της η ύπαρξη του εν λόγω απαγορευτικού διατάγματος.  Περαιτέρω, διασαφηνίζονται οι λόγοι τους οποίους βάσιμα μπορούν οι ενυπόθηκοι οφειλέτες να προβάλουν, ώστε να μην προχωρήσει επικείμενος πλειστηριασμός των ενυπόθηκων τους ακινήτων, όπως η αμφισβήτηση του οφειλόμενου ποσού, η οποία μπορεί να βασίζεται και σε ενέργειες ή συμπεριφορά του ενυπόθηκου δανειστή. 

2.      Υποχρέωση των δικαστηρίων να προβαίνουν σε έλεγχο κατά πόσο οι τράπεζες προέβησαν στις απαιτούμενες ενέργειες που προνοούνται από τη σχετική οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για την αναδιάρθρωση χορηγήσεων και κατά πόσο η δυνατότητα προώθησης της διαδικασίας εκποίησης τυγχάνει εκμετάλλευσης και κατάχρησης εκ μέρους των τραπεζών.

3.      Επέκταση της προθεσμίας εξόφλησης οφειλόμενων ποσών από τριάντα σε σαράντα πέντε μέρες από την ημερομηνία επίδοσης της ειδοποίησης εξόφλησης.

4.      Διορισμός δύο εκτιμητών για τη διενέργεια ανεξάρτητων εκτιμήσεων του ενυπόθηκου ακινήτου μέσω προκαθορισμένου καταλόγου που τηρεί ο διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα των εκθέσεών τους σε σχέση με τον καθορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου.

5.      Υποχρεωτική ενημέρωση από τον ενυπόθηκο δανειστή των ενδιαφερόμενων αγοραστών για το ενυπόθηκο ακίνητο.

6.      Επέκταση της χρονικής περιόδου κατά την οποία καθορίζεται επιφυλασσόμενη τιμή πώλησης όχι μικρότερη του ογδόντα τοις εκατόν (80%) της αγοραίας αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου από τρεις σε έξι μήνες, μετά δε την παρέλευση των έξι μηνών η επιφυλασσόμενη τιμή να καθορίζεται σε ποσοστό όχι μικρότερο του πενήντα τοις εκατόν  (50%) της αγοραίας αξίας.

7.      Επέκταση της περιόδου εντός της οποίας επιδίδεται και δημοσιεύεται η ειδοποίηση για τον πλειστηριασμό του ενυπόθηκου ακινήτου από τριάντα σε σαράντα πέντε μέρες πριν από την καθορισμένη ημερομηνία πλειστηριασμού, ώστε να παρέχεται επαρκής χρόνος στον ενυπόθηκο δανειολήπτη για εξασφάλιση πώλησης στην επιφυλασσόμενη τιμή.

          Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τη δεύτερη πρόταση νόμου, αλλά και όσα ανέφερε ο εισηγητής της ενώπιον της επιτροπής, το σχέδιο «Εστία» πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή από τις 2 Σεπτεμβρίου 2019 με την έναρξη υποβολής αιτήσεων από ενδιαφερόμενους δανειολήπτες.  Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση θα παράσχει στήριξη προς συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών, υπό όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται στο εν λόγω σχέδιο, αναφορικά με καθορισμένες πιστωτικές διευκολύνσεις συναφθείσες πριν από την 30ή Σεπτεμβρίου 2017, οι οποίες εξασφαλίζονται με εμπράγματες εξασφαλίσεις συνιστώσες κύρια κατοικία, αγοραίας αξίας κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι €350.000.

          Λαμβάνοντας υπόψη την πιο πάνω εξέλιξη και δεδομένου ότι υφίσταται αβεβαιότητα ως προς το ποιοι δανειολήπτες θα είναι τελικά επιλέξιμοι προς ένταξη στο εν λόγω σχέδιο, κρίνεται αναγκαία η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση.  Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι ουδεμία διαδικασία εκποίησης κύριας κατοικίας πρόκειται να αρχίσει και/ή να συνεχιστεί στο διάστημα από την έναρξη της ισχύος του προτεινόμενου νόμου και μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 2019, ώστε με την έναρξη εφαρμογής του εν λόγω σχεδίου και την υποβολή αιτήσεων να διασαφηνιστεί πέραν πάσης αμφιβολίας ποιοι θα είναι οι επιλέξιμοι προς ένταξη σε αυτό αιτητές.

          Στο πλαίσιο της συζήτησης ο Υπουργός Οικονομικών δήλωσε ενώπιον της επιτροπής ότι στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη η εφαρμογή του σχεδίου «Εστία», η οποία σχετίζεται άμεσα με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των υπό συζήτηση προτάσεων νόμου.  Όπως ανέφερε, το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει το όλο ζήτημα ενδεχομένως να χρήζει περαιτέρω βελτίωσης και ενίσχυσης. Ωστόσο, οποιεσδήποτε τροποποιήσεις σε αυτό θα πρέπει να γίνουν με μεγάλη προσοχή και στο παρόν στάδιο θα ήταν ορθότερο να μη γίνουν εσπευσμένες ενέργειες, αλλά να παρασχεθεί εύλογο χρονικό διάστημα υλοποίησης και εφαρμογής του σχεδίου «Εστία».  Ακολούθως, θα παρασχεθεί ευχέρεια μελέτης, εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο, για οποιεσδήποτε τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας.  Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι, σύμφωνα με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, υπάρχει σαφής πολιτική πρόθεση της κυβέρνησης, ώστε για τις περιπτώσεις που, παρά τις πρόνοιες του σχεδίου «Εστία», δε θα κριθεί ότι είναι βιώσιμες να εκπονηθεί νέο σχέδιο, το οποίο να στοχεύει ειδικότερα στη στήριξη και αυτής της κατηγορίας δανειοληπτών.

          Σημειώνεται ότι το αρμόδιο υπουργείο, με επιστολή του, ημερομηνίας 3 Ιουλίου 2019, κατέθεσε και γραπτώς τις θέσεις του επί των προτεινόμενων ρυθμίσεων, καταλήγοντας και πάλι στη θέση ότι το Υπουργείο Οικονομικών δε συμφωνεί με την προώθηση των σχετικών προτάσεων νόμου και ότι το όλο ζήτημα πρέπει να επανεξεταστεί μετά την εφαρμογή του σχεδίου «Εστία».

          Ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου δήλωσε μεταξύ άλλων ότι οι προτεινόμενες αλλαγές θα δημιουργήσουν πρόβλημα τόσο στη διαχείριση των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων όσο και στη χορήγηση νέων δανείων, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να πλήξει την ευρύτερη οικονομία, καθώς και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

          Σημειώνεται ότι απόψεις υπέρ και κατά των προτεινόμενων ρυθμίσεων εκφράστηκαν από τους εμπλεκόμενους φορείς τόσο κατά τις συνεδρίες της επιτροπής όσο και με αναλυτικά σημειώματά τους τα οποία κατατέθηκαν ενώπιον της επιτροπής.

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί κατά τη συζήτηση των προτάσεων νόμου στην ολομέλεια του σώματος.

11 Ιουλίου 2019